Opnieuw studeren: een avontuur in klinische psychologie en zelfontdekking

Zoals jullie wellicht weten, ben ik enige tijd geleden opnieuw begonnen met mijn studie psychologie. Ik had even wat tijd nodig om te herbronnen na de Grote Zoektocht naar de Perfecte Koffie (waarover ik later misschien nog een blog zal schrijven, want dat is een verhaal op zich). Maar goed, ik dwaal af. Momenteel ben ik bezig met het vak ‘klinische psychologie’, waarin psychische stoornissen centraal staan. Superinteressant, echt waar!

Wat me echter opvalt – en dit is misschien wat verontrustend – is dat ik bij elke stoornis wel iets van mezelf herken. Neem bijvoorbeeld angststoornissen. Heb je ooit last gehad van bloosangst? Ik wel. Serieus, ik kan al blozen als iemand 'hallo' zegt. En laten we eerlijk zijn, wie voelt zich niet soms een beetje somber en vermoeid? Depressie, check. Vermoeidheid, dubbel check.

Neem de obsessief-compulsieve stoornis (OCD). Wie heeft er nou nooit de drang gevoeld om te controleren of de voordeur echt op slot zit? Ja, dat doe ik ook, als we op vakantie gaan rijden we er minimaal 1 keer voor terug (tot grote ergernis van mijn ega). En dan hebben we middelenmisbruik. Als mijn liefde voor een goed glas wijn telt, dan ben ik bang dat ik mezelf moet aangeven.

Het punt is, stoornissen zijn gedragingen die we allemaal wel kennen. Ze zijn eigenlijk heel normaal, maar soms slaan ze een beetje door. Je bent niet gek als je een stoornis hebt, hooguit een beetje doorgeslagen. Maar wie is dat niet af en toe?

Nu denk je misschien: "Ach, dit is gewoon een grappig verhaal." Maar wacht, ik heb ook wetenschappelijk onderzoek om mijn punt te onderbouwen. Laten we even serieus worden.

Onderzoek laat zien dat veel gedragingen die als stoornissen worden gezien, gewoon variaties zijn van normaal gedrag. Een studie in het Journal of Abnormal Psychology toont aan dat angststoornissen ontstaan uit normale angstreacties die uit de hand zijn gelopen. Dit proces heet "kindling" en betekent dat stress je hersenen overgevoelig maakt voor angst (Rosen & Schulkin, 1998).

Nog een voorbeeld: depressie kan worden gezien als een extreme versie van normale stemmingswisselingen. Volgens een artikel in Frontiers in Systems Neuroscience zijn depressie en angststoornissen eigenlijk het extreme einde van normale stemmings- en angstregulatie. Verdriet en angst zijn normaal, maar als ze te lang of te intens worden, kunnen ze veranderen in een stoornis (Marin et al., 2022).

Dus, wat leren we hiervan? Mensen met een stoornis zijn eigenlijk normale mensen bij wie normale gedragingen een beetje zijn doorgeslagen. Dit inzicht helpt hopelijk het stigma rondom psychische stoornissen te verminderen en benadrukt dat iedereen ergens op het spectrum van deze gedragingen valt. Iedereen heeft angst, voelt zich soms somber en heeft zijn eigenaardigheden. Waarmee ik de stoornissen absoluut niet wil bagatelliseren, want de lijdensdruk kan enorm zijn (luister naar het verhaal van Andrew Solomon).

Maar hoe dan ook, stoornissen kunnen we zien als simpelweg normale menselijke ervaringen die een beetje of nogal de bocht zijn uitgevlogen.

Nu, als jullie mij willen excuseren, ga ik mijn voordeur nog een keer controleren. Je weet maar nooit...

Referenties

• Marin, M. F., Camprodon, J. A., Dougherty, D. D., Milad, M. R., & Rauch, S. L. (2022). From normal fear to pathological anxiety: The role of the dorsal striatum. Frontiers in Systems Neuroscience, 10.3389/fnsys.2022.727054. Retrieved from Frontiers in Systems Neuroscience
• Rosen, J. B., & Schulkin, J. (1998). From normal fear to pathological anxiety. Psychological Review, 105(2), 325-350. https://doi.org/10.1037/0033-295X.105.2.325